Rečnik

Protein koji se uobičajeno nalazi na površini belih krvnih zrnaca i čija je koncentracija povezana sa brojem ćelija multiplog mijeloma u telu, najbolji je pojedinačni pokazatelj opterećenja tumorom.

Slobodni laki lanci imunoglobulina koji se izlučuju u urin kod nekih pacijenata sa mijelomom.

Postupak uzimanja uzorka tkiva iz limfnog čvora.

Postupak izvlačenja koštanog fragmenta koji sadrži koštanu srž.

Nezrele mijeloidne ćelije u koštanoj srži i perifernoj krvi koje nisu potpuno diferencirane.

Deo unutrašnjih sunđerastih koštanih tkiva gde se formiraju krvne ćelije (bela krvna zrnca, crvena krvna zrnca i trombociti).

Najzastupljeniji mineral u ljudskom telu, važan za zdrave kosti i zube.

Jedinica energije. Svaki makronutrijent (ugljeni hidrati, masti i proteini) koji se unese u telo transformiše se u energiju. Energetska vrednost hrane (i kalorijska) varira u zavisnosti od njenog sastava: masti proizvode oko 9 kalorija po gramu, dok proteini i ugljeni hidrati proizvode oko 4 kalorije po gramu.

Jedan od tri makronutrijenta (druga dva su masti i proteini) koji čine našu ishranu. Postoje u različitim oblicima i predstavljaju glavni izvor energije za telo.

Tehnika dijagnostičkog snimanja pri kojoj se podaci prikupljaju putem prolaska raznih snopova X - zraka kroz pogođeno područje, a koje obrađuje računar i stvara trodimenzionalnu sliku.

Kompletna krvna slika određuje različite parametre, uključujući broj ćelija (bela krvna zrnca, crvena krvna zrnca i trombociti) i nivo hemoglobina u krvi.

Terapija zasnovana na korišćenju hemijskih jedinjenja i lekova za ubijanje ćelija. Iako taj pojam takođe uključuje i lečenje zaraznih bolesti, u kojima se ubijaju patogeni, u svakodnevnom jeziku se koristi uglavnom u vezi sa lečenjem malignih bolesti pri čemu se ubijaju ćelije raka.

Kompaktna i organizovana struktura koja sadrži većinu DNK organizma.

Pregled pacijenta koji vrši lekar pošto prikupi podatke o istoriji bolesti pacijenta. Uključuje skup dijagnostičkih postupaka koji imaju za cilj traženje objektivnih znakova (osim subjektivnih simptoma koje prijavljuje pacijent) koji bi ukazivali na patološko stanje.

Istovremeno postojanje nekoliko bolesti kod jedne osobe.

Tehnika dijagnostičkog snimanja u kojoj se podaci prikupljaju putem prolaska raznih snopova X - zraka kroz pogođeno područje, a koje obrađuje računar i stvara trodimenzionalnu sliku.

Grana genetike koja proučava hromozome i deobu ćelija.

Proučava morfologiju hromozoma koji su vidljivi optičkim mikroskopom i kariotip, tj. skup svih hromozoma u jednoj ćeliji.

Merenje količine otpadnog proizvoda kreatinina u krvi. Povećana količina kreatinina ukazuje na smanjenu funkciju bubrega (bubrežna insuficijencija).

Stanje u kome je u krvi prisutan patološki protein (krioglobulin) što dovodi do problema sa krvotokom u rukama i stopalima, i može imati za posledicu pojavu bola.

Klinička procena koja podrazumeva prepoznavanje određene bolesti na osnovu analize kliničkih znakova i simptoma koje pacijent navodi i primene određenih tehnika snimanja.

Metode koje otkrivaju, kroz formiranje slika, prisustvo patološkog stanja. Obuhvata rendgensko snimanje, kompjuterizovanu tomografiju, ultrazvuk, snimanje magnetnom rezonancom.

Brzina pri kojoj se crvena krvna zrnca natalože za sat vremena; to je nespecifična mera upale.

Osećaj umora koji traje, teško se prevazilazi i ostavlja osećaj potpune iscrpljenosti na emocionalnom, psihičkom i fizičkom planu. Ovakav osećaj umora nije povezan sa obavljanjem aktivnosti i teško se otklanja spavanjem ili odmaranjem.

Grupa nutrijenata koju karakteriše visoka energetska vrednost (9 kalorija/g, više nego duplo u odnosu na proteine i ugljene hidrate). Pored skladištenja i isporuke energije, masti imaju druge važne uloge u pravilnom funkcionisanju tela, ali ne bi trebalo da se unose u prevelikim količinama jer može biti štetno za zdravlje.

Klasa namirnica bez prehrambene vrednosti za ljude (koju ne vare creva), ali koja ima važne funkcionalne efekte, kao što je povećana sitost i poboljšanje funkcije creva.

Promena tkiva ili organa, pojedinačna i lokalizovana.

Vitamin iz B grupe, važan za rast i razmnožavanje ćelija tela.

Otpadni proizvodi koji se formiraju unutar ćelija i koji su štetni za telo.

Vrsta belih krvnih zrnaca sa karakteristikama granulacija unutar njih.

Smanjenje broja granulocita u perifernoj krvi.

Komponenta crvenih krvnih zrnaca koja prenosi kiseonik u krvi.

Krvarenje iz krvnih sudova (arterija, vena, kapilara).

Uvećanje i jetre i slezine.

Veoma osetljiva tehnika za otkrivanje hromozomskih abnormalnosti.

Povećan sadržaj kalcijuma u krvi.

Povećana viskoznost i volumen plazme, što je povezano sa glavoboljama, zamućenim vidom, krvarenjem u mrežnjači i krvarenjem iz desni i nosa.

Ozbiljno povećanje viskoznosti krvi koje dovodi do simptoma poput glavobolje i vrtoglavice.

Monoklonski imunoglobulin M, monoklonski paraprotein ili M protein, vrsta antitela koja su uključena u imunološku odbranu, proizvode ih specifični B limfociti koji se nazivaju plazmociti.

Naziv za monoklonsku gamapatiju neodređenog značaja, poremećaj plazmocita koji karakterišu niski nivoi monoklonskog proteina u krvi i/ili urinu, bez simptoma povezanih sa mijelomom (anemija, bubrežna slabost, hiperkalcemija i litičke lezije).

Skup organa, tkiva i cirkulišućih ćelija, raspoređenih po telu i međusobno povezanih, čiji je zadatak da učestvuju u odbrani organizma.

Kombinovano lečenje hemioterapijom i imunoterapijom.

Ispitivanje čiji je cilj prepoznavanje određenih ćelija u uzorku na osnovu specifičnih supstanci koje se nalaze na površini ili unutar tih ćelija.

Ispitivanje čiji je cilj prepoznavanje određenih ćelija u uzorku na osnovu specifičnih supstanci koje se nalaze na površini ili unutar tih ćelija.

Stanje oobe koja, iz različitih razloga, ima smanjenu imunološku obranu.

Terapija koja deluje na imuni sistem.

Broj osoba obolelih od neke bolesti (novi slučajevi) u određenom vremenskom periodu.

Proces u toku koga mikroorganizmi (npr. bakterije, virusi) napadaju organizam ili njegove delove (organe ili tkiva).

Zračenje čija je energija dovoljna da izazove gubitak elektrona iz atoma koji postaju joni. Alfa i beta čestice, kao što su gama zraci i rendgenski zraci, primeri su jonizujućeg zračenja. Ultraljubičasta svetlost, infracrvena i vidljiva svetlost su primeri nejonizujućeg zračenja.

Važan mineral za formiranje hemoglobina, proteina u crvenim krvnim zrncima, koji prenosi kiseonik u krvi.

Smanjenje sposobnosti bubrega da obavlja svoje funkcije.

Element grupe enzima koji se mogu otkriti u krvi i u drugim telesnim tkivima i koji su uključeni u proizvodnju energije u ćelijama. Povećanje ove supstance u krvi može biti znak oštećenja tkiva ili određenih vrsta malignih bolesti.

Vrsta raka koji zahvata ćelije krvi.

Kliničko stanje koje karakteriše abnormalno smanjenje leukocita (belih krvnih zrnaca) u krvi.

Deo monoklonskog proteina ili M proteina koji se karakteriše malom molekulskom težinom. Može da se poveže sa teškim lancima ili da se odvoji ili da bude slobodan.

Uvećani limfni čvorovi.

Vrsta belih krvnih zrnaca koji pomažu da se telo odbrani od infekcije. Postoje tri glavne vrste limfocita: B-limfociti, koji proizvode antitela; T-limfociti, koji imaju različite funkcije, uključujući pomoć B limfocitima u proizvodnji antitela; limfociti i ćelije „prirodne ubice“ (NK ćelije), koje mogu da napadnu ćelije inficirane virusom i tumorske ćelije.

Vrsta belih krvnih zrnaca koji pomažu u zaštiti tela od infekcije. B-ćelije proizvode antitela.

Mala okrugla tela koja pripadaju imunom sistemu, raspoređena u različitim delovima tela i međusobno povezana malim kanalima koji se nazivaju limfni sudovi. Limfni čvorovi su stanice u kojima se ćelije imunog sistema, posebno limfociti, susreću sa potencijalno opasnim stranim agensima i preduzimaju korake za njihovo suzbijanje.

Deo imunog sistema koji uključuje elemente prisutne u telu - slezinu, koštanu srž, limfne čvorove i limfne sudove.

Hronični tok hematološke neoplazije uzrokovan nagomilavanjem prividno zrelih limfocita u koštanoj srži i perifernoj krvi.

Bolest koja je povezana sa ćelijama limfnog sistema.

Dijagnostička tehnika koja koristi magnetna polja umesto zračenja da bi se snimila radiografska slika; naročito je korisna kod neuroloških bolesti, bolesti skeletnih mišića, kardiovaskularnih i onkoloških bolesti.

Supstance koje su prisutne u telu u malim količinama, ali su neophodne za ljudski život; minerali se ne mogu proizvoditi unutar naših tela, tako da ih moramo obezbediti iz naše ishrane. Mineralne soli su posebno važne za procese formiranja zuba i kostiju, regulaciju soli i vode, rast i razvoj tkiva i organa i za procese koji proizvode energiju.

Nemaligna bolest kod koje postoji nizak nivo M proteina, ali nema drugih simptoma. Neki slučajevi mogu napredovati u mijelom.

Ćelije koje su nastale iz hematopoetskih matičnih ćelija koje se nalaze u koštanoj srži, iz njih nastaju crvena krvna zrnca, određena bela krvna zrnca (granulociti i monociti) i trombociti.

Hematološki poremećaj.

Neoplazija koja nastaje iz plazmocita u koštanoj srži. Maligni plazmociti se nazivaju ćelije mijeloma.

Sinonim za rak.

Utrnulost, peckanje i/ili bol u šakama, stopalima, nogama i/ili rukama, izazvano povredama perifernih nerava.

Kliničko stanje koje karakteriše abnormalno smanjenje neutrofila (belih krvnih zrnaca) u krvi.

Vitamin koji učestvuje u procesima ćelijskog disanja, sintezi i razgradnji aminokiselina, masnih kiselina i holesterola. Njegov nedostatak je uzrok pelagre, rasprostranjene bolesti u siromašnijim predelima do kraja 19. veka, a karakterišu je poremećaji organa za varenje, nervni i mentalni poremećaji, a naročito promene na koži.

Početni deo nerva koji prolazi kroz kičmenu moždinu.

Sve prehrambene materije koje telo koristi da bi se obezbedio normalan razvoj i održalo dobro zdravlje. U zavisnosti u kojoj su nam meri potrebni, razlikujemo makronutrijente (proteini, ugljeni hidrati, masti) i mikronutrijente (vitamini i minerali), vodu i vlakna koji se takođe dodaju ovoj klasifikaciji.

Ćelije odgovorne za formiranje kostiju.

Ćelije odgovorne za razgradnju kostiju.

Organski materijal koštanog matriksa.

Oštećenje kosti koju karakteriše potpuno uništavanje dela kosti ili cele kosti, a koje se otkriva na osnovu patoloških procesa, kao što su upala kostiju, metastatski tumori kostiju, nervne bolesti, endokrine bolesti ili kao posledica traumatskih povreda. Kada je posebno proširena, može doći do preloma kostiju i zbog minimalne traume.

Prelomi kostiju izazvani bolešću, a ne traumom.

Ili monoklonski imunoglobulin, prisutan je u krvi ili urinu, proizvode ga maligni plazmociti. Paraprotein je uvek podtip IgM kod Valdenštremove makroglobulinemije (MW). Kod pacijenata sa MGUS-IgM redovno se meri vrednost paraproteina da bi se pratila progresija do MW.

Procena psihološkog stanja pacijenta.

Malo lokalizovano krvarenje uzrokovano pucanjem malih krvnih sudova ispod kože.

Krvne ćelije zadužene za zgrušavanje krvi.

Izražen pojas u području γ (gama) ili β (beta) globulina u mapiranju elektroforeze proteina u serumu i urinu (SPEP ili UPEP), tipičan za pacijente sa mijelomom, indeks lučenja velike količine monoklonskog imunoglobulina (M proteina).

Takođe se zove plazmocit. Ćelija imunog sistema koja luči veliku količinu antitela i nalazi se u koštanoj srži.

Dijagnostička tehnika koja uključuje intravensku primenu supstanci koje su normalno prisutne u telu (kao što je glukoza), ali „označenih“ radioaktivnim molekulima (radiofarmaceuticima) u cilju otkrivanja raspodele ovih supstanci u telu. Budući da glukozu privlače tumori, PET otkriva nakupinu koja stvara radiografsku sliku sa tamnim mrljama. Koristi se za potvrđivanje dijagnoze raka, da bi se potvrdilo prisustvo metastaza ili da bi se utvrdila efikasnost terapije za lečenje raka.

Broj osoba u populaciji koje u određenom trenutku boluju od određene bolesti.

Predviđanje verovatnog toka bolesti.

Supstanca koja se unosi kroz ishranu, a koju telo zatim pretvara u vitamin A.

Protein koji je prisutan u serumu i/ili urinu kod 98% pacijenata sa multiplim mijelomom, čije je otkrivanje i merenje neophodno za dijagnozu i procenu uspešnosti lečenja.

Molekuli koji su formirani od lanaca aminokiselina. Oni predstavljaju bitan deo živih organizama i obavljaju više funkcija, uključujući strukturne uloge.

Tehnika dijagnostičkog snimanja koja koristi sposobnost rendgenskog zračenja za ostavljanje otiska na fotografskom filmu u zavisnosti od različite gustine tkiva kroz koje prolazi.

Krvne ćelije koje sadrže hemoglobin, protein koji transportuje kiseonik.

Pokazatelj opterećenja tumorom koji meri koncentraciju LDH u krvi, enzima koji je prisutan u ćelijama mnogih tkiva i koji se oslobađa u krvi kada su ćelije tih tkiva obolele.

Sistemsko zapaljenje izazvano infekcijom krvi.

Element koji lekar može da zapazi (npr. osip).

Tip mijeloma u kojem tumor ima samo jednu lokalizaciju, koštanu ili ekstramedularnu (van koštane srži).

Organ koji se nalazi u gornjem levom delu trbuha i koji, pored drugih funkcija, „filtrira“ krv, eliminiše „otpad“ i uništava stara crvena krvna zrnca ili oštećene ćelije. Uvećanje ovog organa se naziva splenomegalija.

Pacijent ili bolest sa simptomima.

Smanjen broj trombocita (krvnih pločica), ispod normalnih vrednosti.

Kompaktna masa tkiva koja raste i koja se razlikuje od hematoloških tumora koje čine ćelije raspršene po tečnom tkivu.

Standardizovana metoda za određivanje veličine tumora i stepena njegovog širenja.

Vitamin koji je potreban u metabolizmu ugljenih hidrata i koji poboljšava opšte stanje ishrane nervnog tkiva.

Hromozomska abnormalnost koja je izazvana razmenom materijala između dva hromozoma.

Smanjenje broja trombocita (krvnih pločica).

Dijagnostička tehnika snimanja pomoću ultrazvuka

Pristup posmatranja i čekanja koji lekari koriste za pacijente kojima nije potrebno lečenje. Uloga lekara je da čeka i prati razvoj bolesti tokom vremena uz obavljanje redovnih kontrola.

Krvne ćelije koje pomažu organizmu da se bori protiv infekcija. Postoji pet vrsta belih krvnih zrnaca: neutrofili, eozinofili, bazofili, monociti i limfociti.

Patološko stanje u kome su kičmeni pršljenovi sabijeni i smanjeni po visini. Može izazvati uklještenje kičmene moždine.

Vitamin, koji pored toga što učestvuje u brojnim metaboličkim reakcijama i sintezi kolagena, nekih aminokiselina i hormona, takođe predstavlja antioksidant i interveniše u alergijskim reakcijama poboljšanjem imunološkog odgovora; neutrališe slobodne radikale i vrši zaštitnu funkciju na nivou želuca. Njegov nedostatak izaziva stanje zvano skorbut.